Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2014 ve 2018 yıllarının ardından 2023 yılında da Cumhurbaşkanı seçilmeyi başardı.
Hem Türkiye kamuoyunda hem de dış basında ‘Erdoğan’ın en zor sınavı’ olarak adlandırılan 2023 Seçimlerinde, Erdoğan ilk turda %49,5 ikinci turda ise %52 oy alarak ipi göğüsledi.
Erdoğan’ın aday olarak katıldığı üç Cumhurbaşkanlığı seçiminde de farklı adaylar ve farklı bir Türkiye dinamiği vardı…
Bu yazımızda 2014, 2018 ve 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerini sizler için birbirleriyle karşılaştırdık.
11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresinin bitmesinin ardından yeni Cumhurbaşkanı’nın kim olacağı tartışılmaya başlandı.
Yapılan Anayasa Değişikliği sonrası TBMM’nin değil halkın seçeceği Cumhurbaşkanı için, adaylık tartışmaları 2014 yılının ilk aylarından itibaren kendini gösterdi. Ak Parti’nin doğal adayı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan oldu.
Erdoğan’ın adaylığının ilan edilmesinin ardından gözler muhalefete çevrildi.
CHP ve MHP’nin ittifak görüşmelerinde anlaşma sağlandı. Çatı Aday olarak lanse edilen adayın iki partinin ortak adayı olarak yarışacağı ifade edildi.
Uzun süre hangi ismin aday gösterileceği merak edildi. Sonunda İslami camiaların yakından tanıdığı bir kişi olan Ekmeleddin İhsanoğlu’ndan karar kılındı. İhsanoğlu, başta CHP tabanı olmak üzere muhalif kitlelerde memnuniyetle karşılanmadı. Ancak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, ‘Yeni CHP’ stratejisi kapsamında mütedeyyin kitlelere açılabilmek için bu isim üzerinde ısrar etti. Hatta Kılıçdaroğlu’nun o günlerde söylediği ‘tıpış tıpış gidip oy vereceksiniz’ ifadeleri çok ses getirdi.
Üçüncü olarak BDP/HDP de Selahattin Demirtaş’ı Cumhurbaşkanı adayı olarak gösterdi.
10 Ağustos 2014 tarihinde düzenlenen seçimlerin sonucunda Recep Tayyip Erdoğan seçimleri ilk turda kazandı.
Oyların yaklaşık %52’sini alan Erdoğan’ı %38 oy oranıyla Ekmeleddin İhsanoğlu takip etti. Selahattin Demirtaş ise %10’a yakın oy alarak ilk ciddi sınavında başarılı bir performans sergiledi.
Bu seçimlerin ardından Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı yılları da başlamış oldu.
Erdoğan’ın ilk Cumhurbaşkanlığı döneminin üçüncü yılında, referanduma gidilerek başkanlık sistemine geçiş yapıldı.
2018 yılında yeniden sandıklar kuruldu. Yeni sisteme göre seçilecek Cumhurbaşkanı için partiler ittifak görüşmelerine başladı. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 2014’te uyguladığı ‘ortak aday’ formülünü bu sefer Abdullah Gül’ü aday göstererek uygulamak istedi. Ancak Meral Akşener’in direnciyle karşılaştı. Ortak aday formülü uygulanamayınca herkes kendi adayını çıkartmaya karar verdi. Erdoğan’a karşı CHP Muharrem İnce’yi, İYİ Parti Meral Akşener’i, HDP Selahattin Demirtaş’ı, Saadet Partisi Temel Karamollaoğlu’nu, Vatan Partisi ise Doğu Perinçek’i aday gösterdi.
24 Haziran 2018’de seçimler yapıldı.
Sandıklar açıldığında sonuç muhalefet için yine hüsran oldu. Muhalefeti umutlandıran Muharrem İnce’nin coşkulu mitingleri fayda etmedi.
Ak Parti ve MHP’nin adayı Recep Tayyip Erdoğan, yeni sistemde bu sefer %52,5 oy alarak seçilmeyi başardı.
Erdoğan’ı %30 oranla Muharrem İnce takip etti. Beklentilerin oldukça altında kalan İnce, asıl hayal kırıklığını ise seçim gecesi bir açıklama yapmayarak oluşturdu. Kampanya süreci boyunca arkasına almayı başardığı rüzgarı o gece sergilediği tutum ile yok etti. İnce daha sonra, CHP genel merkezinin kendisine yanlış bilgi verdiğini, bu yüzden açıklama yapmadığını savundu. Sosyal medyada ise farklı iddialar dile getirildi.
Neticede Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı adayı olarak katıldığı ikinci seçimi de ilk turda kazandı.
Türkiye, 2023 yılına büyük bir felaketle başladı. 6 Şubat’ta yaşanan depremlerin sonucunda 50 binden fazla insan hayatını kaybetti.
Yaşanan büyük yıkımın ardından seçimin ertelenme ihtimali dillendirildi. Ancak Erdoğan seçimlerin daha önce açıklandığı gibi 14 Mayıs 2023’te yapılacağını duyurdu. Muhalefet bloğunun büyük kısmını oluşturan Millet İttifakı uzun süren görüşmelerin ardından Kemal Kılıçdaroğlu’nu aday gösterdi. HDP’nin başını çektiği Emek ve Özgürlük İttifakı da Kılıçdaroğlu’nu destekleyeceğini açıkladı. Sinan Oğan ve Muharrem İnce de adaylıklarını ilan etti ve kampanya süreci başladı.
Çok sayıda anket şirketinin Kemal Kılıçdaroğlu’nu favori gösterdiği seçimlerin ilk turunda Erdoğan, %49 buçukluk oy oranını yakalamayı başardı. Seçimleri ilk turda kazanamadı ama diğer tüm adaylardan daha fazla oy almayı başardı.
28 Mayıs Pazar günü düzenlenen ikinci tur seçimlerinde Erdoğan %52 oy almayı başararak ipi göğüsledi.
Deprem felaketinin, ekonomik sıkıntıların, sığınmacı meselesinin etkilediği ülkede Erdoğan’ın 2018 seviyesini koruması, kendi açısından büyük bir başarı olarak değerlendiriliyor. Öte yandan, muhalefetin %48’lik bir sonuca ulaşarak dengeli bir netice alması, Türkiye’de kutuplaşmanın geldiği seviyeyi de gözler önüne seriyor. Netice itibarıyla Erdoğan, üçüncü defa Cumhurbaşkanı seçilerek bu görevi 2028’e kadar sürdürme hakkına kavuşmuş oldu.
Erdoğan’ın siyasi geleceğiyle ilgili akıllardaki soru ise 2028’de siyaseti bırakacak mı? Yoksa belli bir müddet sonra erken seçim kararı alarak yeniden aday mı olacak? Bir diğer alternatif ise Erdoğan’ın yeni bir Anayasa değişikliği için referandum koşullarını zorlaması. Bunun için 360 milletvekilinin oyuna ihtiyacı var. Mevcut durumda Cumhur İttifakı’nın böyle bir yeterliliği yok. Ancak zaman bizlere neler gösterecek yaşayarak göreceğiz.
